Znaczny wzrost liczby alertów pogodowych w woj. śląskim

Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego opracowuje Regionalny Plan Adaptacji do zmian klimatu (RPA), w którym m.in. przeprowadzona zostanie diagnoza skutków zmian klimatu dla regionu.

IOŚ wskazuje, że będzie to pierwsze takie opracowanie na poziomie regionalnym w Polsce – ma powstać do września 2025 r. Znajdą się w nim działania, które pomogą samorządom regionu w radzeniu sobie ze skutkami zmian klimatu.

Dr Agnieszka Kuśmierz z IOŚ-PIB, kierująca procesem opracowania RPA dla woj. śląskiego, przywołała w środowej informacji Instytutu dane otrzymane od Krajowego Centrum Zarządzania Kryzysowego, które – jak zaznaczyła – wyraźnie wskazują na tendencję wzrostową w zakresie alertów RCB wysyłanych na obszarze woj. śląskiego w ostatnich latach.

"Od 2019 r., w którym wysłano 7 alertów, do 2023 r. liczba powiadomień wzrosła ponadczterokrotnie, osiągając wynik 32 zgłoszeń. Wszystko jednak wskazuje na to, że 2024 r. może okazać się rekordowy. Tylko w drugim kwartale tego roku wysłano 21 powiadomień, podczas gdy warto mieć na uwadze, że zwykle to trzeci kwartał każdego roku był okresem, w którym występowało najwięcej ekstremalnych zjawisk pogodowych, jak upały, grad, burze i silny wiatr, które zagrażają ludzkiemu zdrowiu i mieniu" – wyjaśniła Kuśmierz.

Dodała, że woj. śląskie jako jeden z najbardziej zurbanizowanych i przemysłowych regionów Polski stoi przed szczególnymi wyzwaniami, które wymagają kompleksowych i długoterminowych działań. Zmiany klimatu wpływają bowiem na wszystkie aspekty życia. Coraz częstsze i dłuższe fale upałów zagrażają zdrowiu mieszkańców, zwłaszcza osób starszych i dzieci, a także tych, u których już występują problemy zdrowotne.

Zmiany klimatu zwiększają również ryzyko suszy, co ma bezpośredni wpływ na rolnictwo i zaopatrzenie w wodę. Sumaryczna długość okresów bez opadu w roku sięgnęła 189 dni w 2015 r. w subregionie zachodnim woj. śląskiego i 155 dni w 2018 r. w subregionie południowym, podczas gdy przeciętnie zdarza się takich 70-80 dni w roku.

Przedstawiciele IOŚ-PIB zwracają uwagę, że woj. śląskie ze swoją gęstością zaludnienia i koncentracją przestrzeni zurbanizowanych jest szczególnie narażone na skutki zmian klimatu.

Intensywne opady deszczu, które stają się coraz częstsze, prowadzą do powodzi nagłych i podtopień oraz zwiększają ryzyko powodzi rzecznych, co powoduje znaczne straty materialne i zagraża bezpieczeństwu mieszkańców. Instytut przypomina, że w 2010 r. powódź w Polsce wyrządziła szkody o wartości miliardów złotych, a wiele z tych strat powstało właśnie na terenie woj. śląskiego.

Jednocześnie scenariusze zmian klimatu dla Polski wskazują na wzrost temperatury, wydłużenie okresów bez opadu, a gdy nastąpią, będą miały nagły, nawalny charakter.

Ryzyko skutków takich zdarzeń mogą zmniejszać poprawa systemów odprowadzania wody deszczowej i inwestycje w błękitno-zieloną infrastrukturę, takie jak parki i ogrody deszczowe. RPA dla woj. śląskiego ma wspierać takie rozwiązania, pomagając przygotować region na obecne i przyszłe wyzwania klimatyczne.

IOŚ zasygnalizował, że w ramach opracowania RPA dla woj. śląskiego tamtejszy urząd marszałkowski uruchomi proces szerokiej partycypacji społecznej, który będzie miał na celu włączenie jak największej liczby interesariuszy, instytucji i grup społecznych. Działania te będą realizowane m.in. poprzez warsztaty i spotkania stacjonarne w czterech subregionach województwa, a także m.in. spotkania online czy ankietyzację.

Wyniki kolejnych prac nad dokumentem mają być publikowane na stronie https://powietrze.slaskie.pl/. (PAP)

mtb/ joz/