Jakakolwiek forma przemocy wobec dzieci jest niedopuszczalna

Na cmentarzu Kule wraz z przedstawicielami lokalnej społeczności odwiedziła ona grób ośmioletniego Kamila z Częstochowy, skatowanego przez ojczyma. 8 maja mija pierwsza rocznica jego śmierci.

„Jestem tu jako rzeczniczka praw dziecka, jako osoba, która reprezentuje konstytucyjny organ i jasno i wyraźnie mówię: dość przemocy wobec dzieci. Jakakolwiek forma przemocy wobec dzieci jest niedopuszczalna i jest zła. Nie ma lekkiej przemocy, przemoc jest przemocą i jako rzeczniczka praw dziecka będę reagowała na tego typu sytuacje” – podkreśliła Horna-Cieślak podczas konferencji prasowej przed cmentarzem.

Zapewniła, że nigdy nie zapomni o Kamilu i w jej osobistym zainteresowaniu są dwa postępowania karne, toczące się po jego śmierci. Jedno dotyczy ojczyma oraz matki i innych osób, które nie udzieliły mu pomocy, a drugie - niedopełnienia obowiązków służbowych. „Ta sprawa nie będzie zapomniana, ponieważ sprawa Kamilka jest sprawą, która musi nas wszystkich obudzić” – podkreśliła Horna-Cieślak.

Wyraziła satysfakcję, że prowadzone są działania na rzecz poprawy sytuacji krzywdzonych dzieci. Jedną z inicjatyw jest ustawa nazywana "ustawą Kamilka", zawierająca nowe rozwiązania, których celem jest lepsza ochrona dzieci przed przemocą i zapewnienie im kompleksowej pomocy. Jak podkreśliła Horna-Cieślak, zmienia ona paradygmat myślenia o reagowaniu na przemoc. „Ta ustawa już jest, tak naprawdę większość tych zapisów wejdzie w życie od 15 sierpnia” – przypomniała rzeczniczka praw dziecka.

Jak zapowiedziała Horna-Cieślak, wkrótce zostanie też wprowadzone rozporządzenie - kwestionariusz oceny ryzyka zagrożenia życia dziecka, wskazujący w jakich sytuacjach podejmujący interwencję powinien zabrać zagrożone dziecko z danego domu i w ten sposób je uratować. Ma też powstać elektroniczny system, skupiający dane np. sądów, policji i ośrodków pomocy społecznej, prace nad nim prowadzone są w resorcie cyfryzacji. Niedawno został powołany zespół do analizy śmiertelnych i ciężkich przypadków krzywdzenia dzieci, który będzie analizował poszczególne przypadki, także pod kątem braków systemowych. Pierwszą rozpoznawaną przez zespół sprawą ma być śmierć Kamila - mówiła.

Rzeczniczka praw dziecka podkreśliła, że do jej urzędu wpływa każdego dni około 100 spraw dotyczących sytuacji dzieci w Polsce i obok zmian prawnych kluczowa jest odpowiedzialność konkretnych ludzi za to, jak funkcjonują dzieci w ich otoczeniu i reagowanie w niepokojących sytuacjach. „To nie jest tylko zmiana przepisów, to jest zmiana mentalności w zakresie tego, jak traktujemy dzieci” – powiedziała i zaznaczyła, że chodzi nie tylko o przypadki fizycznej przemocy. „Pamiętajmy o tym, że przepisy są zawsze przepisami, natomiast przepisy stosują ludzie” – podsumowała.

Prezes Fundacji „To ja – Dziecko” im. Kamilka Mrozka z Częstochowy Piotr Kucharczyk ocenił, że przez ostatni rok w dziedzinie ochrony praw dzieci zdarzyło się wiele – zarówno dobrego, jak i złego. „Wiemy, że Kamilek nie był ani pierwszą, ani ostatnią ofiarą przemocy i wiemy, że nadal takich dzieci, które nadal cierpią w ukryciu w swoich domach jest całe mnóstwo” – podkreślił.

Jak dodał, cierpienia Kamilka dało społeczeństwu jasny sygnał, że trzeba podjąć wspólne i zdecydowane działania na rzecz dzieci, by do przypadków ich krzywdzenia dochodziło coraz rzadziej, a ofiary przemocy miały lepszą opiekę instytucji publicznych. Jak ocenił, obecnie nie są one wystarczająco niewydolne, a piecza zastępcza z Polsce jest na złym poziomie. Właśnie po to, aby poprawić tę sytuację została powołana fundacja „To ja – Dziecko” – 19 lutego br., w dniu urodzin Kamila.

Ok. 14.30 z cmentarza Kule na ulice Częstochowy wyruszył marsz pamięci Kamilka, będący manifestacją sprzeciwu wobec przemocy wobec dzieci. Na jego trasie znajdą się m.in. częstochowski sąd i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Późnym popołudniem w intencji Kamila zostanie odprawiona msza św. na Jasnej Górze.

„Chcemy wyrazić naszą złość i nasz sprzeciw wobec cierpienia dzieci. Pójdziemy przez miasto, gdzie ta tragedia (...) miała miejsce. Punktami marszu będą instytucje, które mogły wspomóc czy uratować to dziecko w opresji, w której się znalazło, bo wiemy, że męka i cierpienie Kamilka trwały długie lata i niestety żadna z instytucji nie zareagowała w sposób odpowiedni” – mówił Kucharczyk.

Ośmioletni Kamil zmarł 8 maja 2023 r. po 35 dniach walki lekarzy o jego życie. Chłopiec był wcześniej wielokrotnie maltretowany przez ojczyma, 27-letniego Dawida B. Mężczyzna znęcał się nad dzieckiem, m.in. sadzając chłopca na rozgrzanym piecu, przypalając papierosami, polewając wrzątkiem, bijąc prysznicem oraz pięściami po całym ciele, kopiąc po głowie i rzucając nim o meble i podłogę.

Matka Kamilka, 35-letnia Magdalena B., mimo że wiedziała, co robi jej mąż, w żaden sposób nie próbowała go powstrzymać. Śledztwo w sprawie śmierci Kamila przekazano Prokuraturze Regionalnej w Gdańsku, która zarzuca Dawidowi B. dokonanie zabójstwa dziecka ze szczególnym okrucieństwem w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie. Magdalena B. jest podejrzana o pomocnictwo w zabójstwie.

Ustawa Kamilka – nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - zmienia m.in. przepisy dotyczące wysłuchania dziecka przez sąd, które będzie mogło nastąpić raz w toku postępowania, chyba że dobro dziecka wymaga ponownego przeprowadzenia tej czynności lub taką potrzebę zgłasza samo dziecko. Ustawa reguluje także, że dziecko przed sądem ma swojego reprezentanta. W sytuacji jeśli opiekun lub rodzic nie może podjąć się tej funkcji, rolę tę mogą pełnić adwokaci i radcy prawni.

Nowe przepisy wprowadzają obowiązek dla sędziów, którzy orzekają w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, by brali udział w specjalistycznych szkoleniach i uczyli się lepiej dbać o dobro dziecka w sytuacji sporu między rodzicami albo opiekunami oraz wiedzieli, jak rozpoznawać, czy dziecko doświadcza przemocy.

Zmiany zakładają też wdrożenie procedury tzw. Serious Case Review. Chodzi o obowiązek analizy najpoważniejszych przypadków przemocy wobec najmłodszych. W każdej takie sprawie ustalane będzie m.in., dlaczego nie podjęto odpowiednich działań, zanim dziecku stała się krzywda, a także co robić, aby w przyszłości zapobiec tragicznym zdarzeniom.

Obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich mają organy zarządzające jednostkami systemu oświaty (przedszkola, szkoły i schroniska młodzieżowe) oraz innymi placówkami – np. oświatowymi, opiekuńczymi i resocjalizacyjnymi, a także organizatorzy tychże działalności oraz podmioty świadczące usługi hotelarskie, turystyczne czy prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego.(PAP)

autor: Krzysztof Konopka

kon/ agz/